Vrouwen, asiel en empowerment

Dagelijks vluchten mensen voor oorlog, geweld, racisme, seksisme…. Mannen, vrouwen en kinderen komen hier terecht in opvangcentra en wachten op de uitkomst van hun asielprocedure. Ongeveer één derde van de asielaanvragen komt van vrouwen. Zij vragen bescherming om dezelfde redenen als mannen maar er is ook een steeds groter wordende groep die om specifieke gendergebonden redenen asiel vraagt. Omdat zij omwille van hun positie in de samenleving vervolgd worden - gewoon omdat ze vrouw zijn - en te maken krijgen met specifieke vormen van geweld (genitale verminking, verkrachting, eerwraak…).

De Vrouwenraad deed onderzoek naar de leefsituatie van de vrouwen in de Belgische opvangcentra en publiceerde zijn bevindingen in een onderzoeksrapport (2010). Hieruit bleek dat vrouwen zich er vaak in een bijzonder kwetsbare positie bevinden en dat er op vlak van privacy en infrastructuur niet altijd aan hun specifieke behoeften tegemoetgekomen wordt. Anderzijds bleek uit het onderzoek dat de uitbouw van een aparte vrouwenwerking een belangrijk middel is om deze vrouwen uit hun isolement te halen en hun zelfvertrouwen te vergroten.

Vanuit deze vaststellingen startte de Vrouwenraad in 2012 het project ‘Empowerend werken met vrouwelijke asielzoekers in collectieve opvang’ in samenwerking met Fedasil en het Rode Kruis en met de steun van het Europees Vluchtelingenfonds. Gedurende drie jaar hebben een groot aantal vrouwen actief in de vrouwenwerkingen van 17 opvangcentra ervaringen gedeeld en kennis opgedaan. Precies om deze rijkdom aan informatie te delen met nieuwe medewerksters en vrijwilligsters en met geïnteresseerde vrouwen en mannen, werd een toolkit samengesteld. De titel van deze toolkit   ‘Vrouwen ontmoeten vrouwen - Empowerend werken met vrouwelijke asielzoekers in collectieve opvang’ geeft meteen aan waar het op staat. Samen met vrijwilligsters en medewerksters van de asielcentra heeft de Vrouwenraad in de opvangcentra een aanzet gegeven tot activiteiten waarin ‘samenzijn onder vrouwen ‘ en ‘er sterker uitkomen’ centraal stonden. Op deze activiteiten merken wij vaak welke ongelooflijke veerkracht de vrouwen hebben ook al bevinden ze zich in een kwetsbare positie. Ze willen niet bij de pakken blijven zitten en willen alle nieuwe kansen grijpen voor een betere toekomst. Door deze bijeenkomsten en ontmoetingen versterken en brengen we naar buiten wat al aanwezig is in de vrouwen zélf.

Inzetten op de meest kwetsbare groep in de opvangcentra, aandacht hebben voor hun specifieke behoeften en inspelen op de sterke innerlijke kracht van de vrouwen zijn voldoende redenen om een aparte vrouwenwerking uit te bouwen. Elkaar ontmoeten in een veilige omgeving, samen deelnemen aan creatieve, ontspannende of informatieve activiteiten geeft als vanzelf aanleiding tot uitwisselen over wederzijdse interesses of ervaringen.